کد مطلب:46227 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1861

گنجینه پرسمان » قرآن

آيا اين كه در قرآن آمده است: «لن يصيبنا اِلاّ ما كتب الله لنا;(1) هيچ حادثه اي براي ما رخ نمي دهد مگر آنچه خداوند برايمان مقدّر كرده است.» با اختيار انسان سازگار است؟

چنان كه انسان در اصل وجود خويش استقلال ندارد، در فعل و اراده نيز استقلال ندارد. پس، در اين جا دو فاعل طولي مطرح است; بدين معنا كه انسان اراده مي كند و با اختيار كارهايش را انجام مي دهد و همان حال با اراده خداوند اراده مي كند و كارهايش را انجام مي دهد.
وجود ما از خداست، پس كمالات وجودي مان، مانند انديشه; كردار و عبادت نيز از خداست. براي مثال، شما انسان مختاري را در ذهن خويش تصوّر كنيد كه با اختيار خود كار انجام مي دهد. درست است كه اين انسان ذهني، مختار است، ولي وجود و اختيار و فعلش و... همه قائم به شماست. شما اراده كرده ايد كه او مختار باشد. پس، اراده او در طول اراده شماست; يعني اراده او، عين اراده شماست.
بنابراين، تمام افعال اختياري انسان به خدا نيازمند و وابسته به اوست، ولي خواست و اراده خداوند معناي جبر نيست. جبر اين است كه جايي كه مي توانيم اختيار كنيم، كسي ما را باز دارد و اگر نخواهيم، به زور، ما را وادارد; يعني بي ميل و اراده ما. ولي اگر كار از اختيار ما سر زند، ديگر جبر نيست. در اين جا، هر چند در «اختيار» مستقل نيستيم، ولي كارمان اختياري است.

( بخش پاسخ به سؤالات )
E